10 marca 1952 roku oblatano SZD-9 Bocian, polski dwumiejscowy szybowiec szkolno-wyczynowy, konstrukcji drewnianej. Szybowiec został zaprojektowany w Szybowcowych Zakładach Doświadczalnych w Bielsku-Białej. Jego głównymi konstruktorami byli Roman Zatwarnicki oraz Justyn Sandauer. Szybowce Bocian używane były powszechnie w polskich aeroklubach regionalnych. Eksportowano je także do ponad dwudziestu krajów. Drugi prototyp oblatano już 16.06.1952. Po próbach w locie i na ziemi dokonano szeregu zmian. Najważniejszą z nich było powiększenie steru kierunku. Pierwszy egzemplarz seryjny, zawierający już wiele modyfikacji w stosunku do prototypu oblatano 13.03.1953. Wersja ta została oznaczona SZD-9bis "Bocian-1A" jednak najczęściej mówiło się po prostu "Bocian A".
W lecie 1954 oblatano SZD-9bis "Bocian-1B" w którym to m. inn. powiększono statecznik poziomy. W 1954r powstała wersja SZD-9bis "Bocian-1C" w której zmieniono ustawienie kątów płatów, zmniejszono skos płatów, zmodyfikowano stateczniki, zmieniono ster wysokości na niedzielony i z trymerem oraz zmodyfikowano płozę ogonową. Tą wersję budowano do 1958r, gdy po wprowadzeniu wielu drobnych zmian (np. powiększono koło podwozia na 350 x 135) oblatano (kwiecień 1958) kolejną wersję: SZD-9bis "Bocian-1D".
Już w 1952 opracowywano projekt mający na celu obniżenie kosztów produkcji. Projekt ten pod oznaczeniem SZD 9bis S (szkolny) zakładał przekonstruowanie skrzydeł, ale prawdziwym źródłem za wysokich kosztów była konstrukcja kadłuba, ta jednak nie dawała się tak łatwo zmodyfikować. Doprowadziło to do wykonania całkiem nowego projektu: SZD 10 "Czapla". Przez wiele lat podejmowano próby zmodernizowania "Bociana". Tak powstawały wersje SZD 23, SZD 33, SZD 34.
Wreszcie prace nad SZD 33 zaowocowały choć częściowo. Po zarzuceniu prac nad SZD 33 "Bocian 3" zespół pod kierunkiem mgr. inż. R. Śmigaja i mgr. inż. A. Meusa wprowadza zmiany do wersji SZD 9bis "Bocian-1E" w której wprowadzono najwięcej widocznych zmian: przekonstruowano całkowicie stałe podwozie dodając wahacz amortyzowany sznurami gumowymi, zaokrąglone kocówki skrzydeł i usterzeń zmieniono na proste, usunięto wiartochron przedłużając jednocześnie przednią limuzynę wykonaną z jednego arkusza formowanej podciśnieniowo plexi, wprowadzono zmiany w wyposażeniu kabin. Nie przyjęto oznaczenia projektu (SZD 33) ze względu na uproszczenie procedur certyfikacyjnych i eksploatacyjnych. Wreszcie ostatnia próba modyfikacji dokonana w 1966r doprowadziła do powstania kolejnej nowej konstrukcji którą był SZD 35 Bekas. Poczciwy "Bociek" używany jest w wielu klubach do dzisiaj, Zdjęcia wykonałem w Neustadt-Gleve (były DDR) w lecie 1998 oraz podwieszonego w hali - w Muzeum w Krakowie). W latach 1955 -1968 zdobyto na "Bocianach" aż 29 rekordów świata. "Bociany" były eksportowane do 27 krajów świata.
Komentarze
Prześlij komentarz